İLK TÜRK DEVLETLERİNDE DEVLET TEŞKİLÂTI
İlk
Türk Devletlerinde Devlet Teşkilâtı İlk Türk Devletleri’nde devlet il (el)
kelimesi ile ifade ediliyordu. İl kelimesi aynı zamanda barış manasına da
gelmekteydi. Türk inanışına göre kâğan yönetme yetkisini Gök Tanrı’dan almıştır. Bu düşünceye Kut Anlayışı adı verilmektedir.
Türklerde Devlet
Türklerde
devlet dört unsurdan meydana geliyordu:
a)
Bağımsızlık (Odsızlık): Türklerde bağımsızlık candan ve maldan daha değerlidir. Türkler için üzerinde
hür yaşadıkları toprak gerçek vatandır.
b)
Halk (Millet): Millet
devleti yaşatan ve kağanı başarılı kılan ana unsurdur. Kağan da milletin
haklarını korumak zorundaydı.
c)
Ülke (Ulus): Ülke,
bağımsız bir devletin yetkilerini özgürce kullanabileceği coğrafi mekândır.
Türkler ülke sınırlarına yaka diyorlardı.
d)
Teşkilatlanma: Tarihte
birçok ülkeye hâkim olan Türklerde teşkilatlanma önemliydi. Bozkır yaşamının
etkisi Türklerin kolay teşkilâtlanmasını sağlamıştır. Tarih boyunca Türklerin
güçlü devletler kurmaları güçlü orduları sayesinde mümkün olmuştur. Türkler
Hazarlar hariç ücretli asker bulundurmamıştır.
NOT:
Türk ordu sisteminde ilk düzenlemeyi Mete Han yapmış ve orduyu 10, 100, 1000 ve
10.000’ lere ayırmıştır. Bunların başına onbaşı, yüzbaşı, binbaşı ve tümenbaşı
gibi komutanlar atamıştır.
Türkler Turan Taktiği (Kurt Oyunu), Keşif (Yelme) ve Yıpratma taktiklerini
savaşlarda uygulamışlardır.
Türklerde Devlet Yönetimi
Türklerde
devlet yönetimi kağan, ayukı (hükümet) ve kurultaydan oluşur.
a) Kağan: Devlet başkanıdır. Yönetme yetkisini Gök Tanrı’dan alır. Türk milletine hizmet etmek, orduyu
yönetmek, adaleti sağlamak, Türk boylarını toplamak, töreyi uygulamak,
mahkemelere başkanlık etmek ve kurultayı toplantıya çağırmak Kağan’ın görevleri
arasındaydı.
Hükümdarlar; han, idikut, il–teber, şanyü, yabgu, kağan gibi unvanları kullanıyordu.
NOT:Hükümdara
devlet yönetiminde hatun adı verilen eşleri yardımcı olurdu. Hatun devlet
meclislerine katıldığı gibi elçi kabullerinde de bulunurdu.
Hükümdar
çocuklarına tigin veya şehzade deniyordu. Ülke, hanedânın ortak malı
sayıldığından sık sık taht kavgaları yaşanıyordu.
Türklerdeki
Bazı Devlet Görevlileri:
Tamgacı
: Mühürdar
Agıçı
: Hazinedar
Subaşı
: Ordu
komutanı
Tutuk
: Askeri
vali
Todun
: Vergi
memuru
Bitigçi
: Kâtip
b)
Hükümet (Ayukı):
Türklerde
önemli kararlar Toy (kurultay)’ da alınırdı. Toy her zaman toplanamadığından
toy kararlarının düzenli olarak uygulanması için bir bakanlar kurulu (hükümet)
oluşturulmuştur.
c)
Kurultay (Toy):
Devletin
her türlü meselesinin görüşüldüğü meclistir. Büyük kurultayın yanı sıra her
boyun kendi kurultayları da bulunurdu.
NOT: Kurultay üyelerine toygun adı veriliyordu.
Türklerde devlet yönetimi nasıl olur ?
Türklerdeki devlet görevlileri ?
Türklerde devlet kaç unsurdan oluşur ?
Türklerde devlet yönetimi nasıl olur ?
Türklerdeki devlet görevlileri ?
Türklerde devlet kaç unsurdan oluşur ?
Tarih dersi ile ilgili diğer gönderilerimize de bakabilirsiniz... Anadolu Beylikleri
Yorum Gönder