Uyak (Kafiye) ve Redif Nedir ? Uyak Çeşitleri Nelerdir ?
Her yalana kanmışım
Her söze inanmışım
Ben artık sevgiden de
Bıkmışım, usanmışım
redif: ‘’mışım’’ kafiye:’’an’’
Uyak: Dize sonlarında bulunan ve görevleri farklı olan ses veya ek benzerlikleridir.
Uyak Çeşitleri
- Yarım Uyak
- Tam Uyak
- Zengin uyak
- Cinaslı Uyak
1.Yarım Uyak: Sadece bir ünsüzün benzeşmesiyle oluşan kafiyeye yarım uyak denir.
Ecel büke belimizi
Söyletmeye dilimizi
Hasta iken halimizi
Soranlara selam olsun
2.Tam Uyak: Biri ünlü biri ünsüz olmak üzere iki sesin benzerliğiyle oluşan uyağa tam uyak denir.
Ben gideyim yol gitsin, ben gideyim yol gitsin;
İki yanımdan aksın bir sel gibi fenerler
Tak, tak ayak sesimi aç köpekler işitsin
Yolumda bir tak olsun zulmetten taş kemerler
3.Zengin uyak: En az üç sesin benzerliğiyle oluşan uyağa zengin uyak denir.
Bir idamlık Ali vardı, asıldı
Kaydını düştüler, mühür basıldı
Geçti gitti, birkaç günlük fasıldı.
4.Cinaslı Uyak: Aynı seslerden oluşan; fakat farklı anlamları karşılayan kelimelerle yapılan uyağa cinaslı uyak denir. Cinas bir kelimenin tekrarı değildir. Aynı kelimenin aynı anlamla tekrar etmesine redif denir.
Kalem böyle çalınmıştır yazıma
Yazım kışa uymaz kışım yazıma
NOT: Yazımları ve anlamları aynı olan iki sözcük redif; yazımları aynı ancak anlamları farklı olan iki sözcük cinaslı kafiye oluşturur.
NOT: Uzun okunan ünlüler iki ses değerinde kabul edilir.
Uyak Düzeni (Şeması) ve Çeşitleri
- Düz Uyak
- Çapraz Uyak
- Sarma Uyak
- Mani Tipi Uyak
Hiç anılmaz olmuş atalar adı
Beşikte bırakmış ana evladı
Kırılmış yetimin kolu kanadı
Zulüm pençesinden aman kalmamış
2.Çapraz uyak: Uyaklı kelimeler abab şeklinde sıralanmışsa buna çapraz uyak denir.
Sokaktayım kimsesiz bir sokak ortasında
Yürüyorum arkama bakmadan yürüyorum
Yolumun karanlığa saplanan noktasında
Sanki beni bekleyen bir hayal görüyorum
3.Sarma uyak: Uyaklı kelimeler abba şeklinde sıralanmışsa buna çapraz uyak denir.
En son Bektaş Ağa çöktü diz üstü
Titrek elleriyle gererken yayı
Her yandan bir merak sardı alayı
Ok uçtu, hedefin kalbine düştü
4.Mani tipi uyak: Mani tipindeki şiirlerde kullanılan uyak türüdür. aaxa şeklinde uyaklanır. Tek dörtlük için geçerlidir.
Dağlarda kar kalmadı
Gözlerde fer kalmadı
Daha yazacak idim
Kâğıtta yer kalmadı
Aliterasyon ve Asonans Nedir ?
Aliterasyon: Bir şiirin dizelerinde sürekli aynı ünsüzün tekrarlanmasından
oluşan ahenge denir.
Asonans: Bir şiirin dizelerinde sürekli aynı ünlünün tekrarlanmasıyla
oluşan ahenge denir.
Senin kalbiden sürgün oldum ilkin bütün sürgünlüklerim bir
bakıma bu sürgünün bir süreği
“ü harfi ile asonans, s harfi ile aliterasyon yapılmıştır.”
Bu konu ile ilgili diğer gönderilerimize göz atmayı unutmayın Şiirde Ölçüler Nelerdir ?
Bu konu ile ilgili diğer gönderilerimize göz atmayı unutmayın Şiirde Ölçüler Nelerdir ?
Yorum Gönder